கொல்லவார்களின் செழுமையான வாழ்வியலை பேசும் நாட்டுப்புற கலைகள்

கொல்லவார்களின் செழுமையான வாழ்வியலை பேசும் நாட்டுப்புற கலைகள்

பொம்மலாட்டம் வடிவில் பாடும் நாட்டுப்புற பாடகர்கள் மண்டேசுலாக்கள் பற்றிய கட்டுரை

நன்றி : Dr Ranga Raja Pappaiah

---------------------------------------------------------------

மண்டேசுலாக்கள் தொழில்முறை நாட்டுப்புற பாடகர்கள்.  யாதவர்களின் உரிமை கோருபவர்கள்.அவர்களில் ஒவ்வொரு குழுவும்

  தலைவனுக்கு வலப்பக்கத்தைக் காட்டும் செப்புத் தகடு (செப்புக் கல்வெட்டு) உள்ளது.  இவர்கள் நாம்

  விளக்கத்தின் படி அல்லது அவர்களுடன் உள்ள செப்பு ஆவணத்தின் படி, ஆரம்பத்தில் அவர்கள் உரிமைகோரியவர்களாகவும் பின்னர் சார்புடையவர்களாகவும் மாறினர் என்பது அறியப்படுகிறது.  நாட்டுப்புற கலாச்சாரத்திற்கு அவர்களின் சேவை பற்றிய சிறப்புக் கட்டுரை இது.

  இரண்டு அல்லது மூன்று ஆண்டுகளுக்கு ஒருமுறை கால்நடை வளர்ப்பவர்கள் உரிமையுள்ள கிராமத்தில் உள்ள யாதவர்களின் வீடுகளுக்குச் செல்வார்கள்.  அங்கே யாதவர்களின் விருப்பப்படி கதைகள் சொல்லி பொம்மலாட்டம் நடத்துகிறார்கள்.  பதிலுக்கு ஆடு மந்தைகளை வைத்திருக்கும் யாதவர்களிடமிருந்து ஒரு கன்று எடுக்கப்படுகிறது.  குலத்தலைவரிடம் இருந்து 'போகசத்திரம்' (தற்காலிக குடியிருப்பு) பெறுங்கள்.  வயதான ஒரு யாதவரிடமிருந்து ஒரு வருடத்தில் ஒரு மாத சம்பளம், யாதவ குடும்பத்தில் குழந்தைகள் பிறந்தால் புருது வரதட்சணை, வளர்ந்தால் திருமண வரதட்சணை, இறந்தால் மரண வரதட்சணை என்பதே சரி.  ஒவ்வொரு யாதவ குடும்பத்திலிருந்தும் யாதவ பெரியவர்கள் ஒரு நிலையான தொகையைப் பெறுகிறார்கள்.  இதன்படி மண்டேசுலாக்கள் எம்மைச் சார்ந்தவர்களாகவே காணப்படுகின்றனர்.  யாதவர்கள் அவர்களை ஆதிவாரிகளாகக் கருதுகிறார்கள்.  ஆனால் மாண்டேசுக்கள் தங்களை யாதவ சாதி உரிமை கோருபவர்கள் என்று கூறுகின்றனர்.  அவர்கள் யாதவர் அல்லது கொல்லவரிடம் சென்று ஒரு குறிப்பிட்ட தொகையை வசூலிக்கிறார்கள்;  யாதவரின் ஆடுகள் மற்றும் செம்மறி ஆடுகளின் மீது 'பாலி' தெளிக்கப்படுகிறது.  இப்படி செய்தால் இந்த மந்தைகள் வளரும் என்பது அவர்களின் நம்பிக்கை.

  தெலுங்கானாவின் பழைய வாரங்கல், கரீம்நகர், நல்கொண்டா மற்றும் மஹ்பூப்நகர் மாவட்டங்களில் மாண்டேச்சுக்கள் வாழ்கின்றனர்.  இதேபோல், வெவ்வேறு பகுதிகளில் வெவ்வேறு பெயர்களைக் கையாள்கின்றனர்.  மந்தா என்றால் செம்மறி ஆடு, மாடு, ஹெச்சு என்றால் வளர்ச்சி.  பொது அறிவில், அவர்கள் மாண்டேசுலாக்கள் என்று அழைக்கப்படுகிறார்கள்.

  கிராமங்களுக்கு செல்ல...

  மண்டேச்சுக்கள் தங்களுக்கு உரிமையுள்ள கிராமங்களுக்குச் சென்று சாதித் தலைவரின் வீட்டிற்கு பொம்மைகளைக் கொண்டு வருகிறார்கள்.  அவர்கள் கூடாரம் போடுகிறார்கள் அல்லது யாதவர்கள் கொடுத்த தற்காலிக வீடுகளில் தங்குகிறார்கள்.  அவர்கள் கிராமத்திற்கு வருவதை அறிவிப்பதற்காக 'நபிரா' என்ற இசைக்கருவியை ஊதுகிறார்கள்.  மறுநாள் அவர்கள் ஜாதித் தலைவரின் சம்மதத்துடன் யாதவர்கள் விரும்பும் கதையைச் சொல்கிறார்கள்.  யாதவ சாதியினருக்காகச் சொல்லப்பட்ட முதல் கதை என்பதால் இதற்கு 'குல்கதா' என்று பெயர்.  குலகதைச் சொன்ன பிறகுதான் 'பொலிகதை' சொல்லப்படுகிறது.  பலிக்கு முன் சொன்ன கதை என்று அர்த்தம்.  பிற்காலத்தில் பொம்மலாட்டம், கதைகள் சொல்லப்படுகின்றன.

  தாள வாத்தியங்களின் துணையுடன் கதைகள் சொல்லப்படுகின்றன.  இந்த மேளம் 'ராதவீர' என்று அழைக்கப்படுகிறது.  இந்தக் கதைகளுக்குக் கருவியாகப் பங்களிப்பவர்களும் மண்டேசுலாக்கள்தான்.  ஒரு முக்கிய வசனகர்த்தா, இரண்டு இணை வசனகர்த்தாக்கள் மற்றும் நான்கு வாத்தியக்காரர்கள் உள்ளனர்.  மொத்தம் எட்டு முதல் பத்து பேர் கதை சொல்கிறார்கள்.  மாண்டேச்சுக்கள் சொல்லும் கதைகளில் பெத்திராஜா கதை, கரியாவுல கங்குராஜு கதை, கடமராஜு கதை, எரண்ணாவின் கதை, போளூராஜு கதை, இளநுகராஜின் கதை, நளனுகராஜா கதை, அடபித்த கொம்ரவ்வா கதை, பாப்பம்மாவின் கதை, கம்போஜராஜாவின் கதை, கம்போஜராஜாவின் கதை, கம்போஜராஜாவின் கதை, கம்மராஜின் கதை போன்றவை முக்கியமானவை.  ஏழு நாட்கள் சொன்னார்கள்.  15 நாட்கள் நெல்லூர் போர்க்கதை;  வளர்ராஜின் கதை, நளராஜின் கதை, நலமுக்குராஜா கதை, சிறீபெரம்பூர் கதை, எந்திரராஜின் பங்கர்ராஜு கதை, சன்யாசம்மாவின் கதை, சிவமல்லிகாதேவி கதை என மூன்று நாட்கள் கதைகள்.  மேலும் அஞ்சம்மா கதை, அம்ரசிங்குமராஜின் கதை, தனசுர மராஜு கதை, கம்சமர்த்தனா கதை, எரகட்பாடு, ரத்தகுமாரசாமி கதை, கிளி கதை, மல்லையா யானையின் கதை, மல்லையாவின் கதை.  ஒரே நாளில் ஐந்து மல்லிகைப் பூக்கள் சொல்லப்படுகின்றன.  இவை தவிர, யமந்திரிகா கதை, புரோசேனமராஜுவின் கதை, எல்லம்மாவின் கதை, சின்தேவியின் கதை, மண்டோதரியின் கதை, பலிசக்கரவர்த்தியின் கதை, நளசக்கரவர்த்தியின் கதை, சுவர்ண சுந்தரியின் கதை, சாரங்கதர் கதை.  , பஸ்வண்ணாவின் கதை, மாண்டத்தாவின் கதை, வலரச மல்லையாவின் கதை, சத்தியஹரிச்சந்திரம ராஜுவின் கதை, சிறிதொண்ட மராஜுவின் கதை, டொனகொண்ட கங்கையின் கதை.  கதை சொல்லும் முன் கங்காதேவி போன்ற பல கதைகளையும் சொல்கிறார்கள்

  “ஷரணு சரணுதான் நம்ம அம்மா சாம்பவரணி, சாம்பவரணி

  சரணு ஜூடு மா கண்ண தல்லி, கங்கா பவானி, தேவி பவானி''

  இப்படிச் சொல்லிவிட்டு, அடைக்கலம் புகுந்து ஆதி கணபதியை வழிபடுகிறார்கள்.  கதை சொல்லும் போது பல பழமொழிகள், கதைகள், ஜோக்குகள் என்று சொல்லி பார்வையாளர்களை சிரிக்க வைப்பதோடு ஒரு செய்தியையும் தருகிறார்.

  ரத்வீரா, ஜக்கு சிந்தாலஸ், பெரிய தாலாக்கள், நாபிரா, கல்லா கஜ்ஜேலு போன்ற இசைக்கருவிகளுடன் கதையை விவரிக்கிறார்கள்.  கதை சொல்வதற்கு முன்;  இடையில் நாபிரா ஊதப்படுகிறது.  சில இடங்களில் சிறுத்தைகள் கதை சொல்லுதலிலும் பயன்படுத்தப்படுகின்றன.  மண்டேசுலாக்கள் சொல்லும் கதைகளில் ஆண்கள் பெண் வேடமிட்டு கதை பாடுவதில் பங்கு கொள்கிறார்கள்.  ஆனால் சில இடங்களில் அப்படி இல்லை.  பெண் வேஷம் செய்பவரின் கையிலும், ஆண் வேஷக்காரர் அனுசுலா கட்டாவின் கையிலும் ஒரு பாக்கெட் கைக்குட்டை காணப்படும் (செம்பு, பித்தளை மற்றும் வெள்ளி அனுசுலாக்களை 'பூதங்குசா' அல்லது 'ஜட்டிரெகு' மரத்தில் இருந்து கொண்டு வரும் குச்சியில் கஞ்சாரியால் அடிப்பார்கள்).  உதவி வசனகர்த்தாக்கள், வாத்தியக் கலைஞர்கள் மற்றும் உதவியாளர்கள் தங்கள் சொந்த ஆடைகளை அணிந்து கதை நடிப்பில் பங்கேற்கிறார்கள்.

  யாதவர்களின் பெரிய வீட்டின் அருகில் இல்லாத, கதை சொல்லும் ஒரு யாதவ வீட்டுக்காரர், வீட்டின் அருகாமையிலோ அல்லது நான்கு சாலை சந்திப்பிலோ கதை சொல்கிறார்.  இவர்கள் சொல்லும் கதைகளில் யாதவர்களின் செழுமையான வரலாறு வெளிப்படுகிறது.  கால்நடைகளுக்காகவும் ராஜ்ஜியங்களுக்காகவும் நடந்த போர்கள் போன்ற வரலாற்றுக் கருப்பொருள்களைக் கொண்ட கதைகளை யாதவர்கள் கற்றுக்கொண்டு சொல்கிறார்கள்.

  சிறு கதை

  மேய்ப்பர்கள் சாதிக் கதையைச் சொன்ன பிறகு, யாதவர்கள் தங்கள் மந்தையின் அருகில் உள்ள 'கௌ'க்கு ஒரு செம்மறி ஆட்டை பலியிடுகிறார்கள்.  அவர்கள் தங்கள் மந்தைகளின் அருகே அழைத்துச் செல்லப்பட்டு, காலையில் அவர்கள் மந்தைகளைச் சுற்றி யாதவ குல தெய்வங்களின் உருவங்களை வைத்து ஒரு கதை சொல்கிறார்கள்.  கடமராஜுவின் கதையோ அல்லது கங்கா தேவியின் கதையோ கதையாகச் சொல்லப்படுகிறது.  அப்போது மேய்ப்பவர்களில் ஒருவர் செம்மறி ஆடுகளின் தொண்டையை கடித்து ரத்தம் சிந்தியபடி மந்தையை சுற்றி வருகிறார்.  அந்த ரத்தத்தில் குங்குமப்பூ, மஞ்சள், சலவைலி, காட்டு எலுமிச்சை, வான் செடி, பன்னிரண்டு எலுமிச்சை, பன்னிரண்டு பூசணி, ஒரு மரம் ஒன்றாக நீந்தும்;  கோசட்டி, குண்டல சத்தி, எருகு சத்தி, பிசாசு, பிசாசி, காமினி பலியை மாடு, மாடு, மாடு, செம்மறி ஆடு, வீடு என எதையும் எதிர்பார்க்காமல் தூவி விடுவார்கள்.  அத்தகைய பசுவை பலியிடுவதற்கு, ஒரு மந்தைக்கு நானூறு முதல் எண்ணூறு ரூபாய் மற்றும் ஒரு செம்மறி ஆடு வரதட்சணையாக எடுத்துக்கொள்கிறார்கள்.

  பொம்மலாட்டம்

  மாண்டேச்சுக்கள் கதை சொல்வதும், யாகம் செய்வதும் மட்டுமின்றி யாதவர் வீடுகளில் யாரேனும் இறந்தால் வீட்டின் தலைவரின் சம்மதத்துடன் ஒரு பொம்மலாட்டம் நடத்தி இறந்தவர்களைப் புகழ்வார்கள்.  மூங்கில் தண்டுகளால் நெய்யப்பட்ட கூடைகளில் வைக்கப்படுவதால், இந்த பொம்மைகள் கூடை பொம்மைகள் என்று அழைக்கப்படுகின்றன.  நகாஷி தயாரித்த பொம்மைகளை வாங்கி கூடைகளில் சேமித்து வைப்பார்கள்.  இந்தக் கூடை பொம்மைகளின் கண்காட்சி காலை ஏழு மணிக்குத் தொடங்கி மதியம் பன்னிரண்டு மணிக்கு முடிவடைகிறது.  இந்த நிகழ்ச்சி ஆரம்பிப்பதற்கு முன்... வீட்டின் முன் வராண்டாவில் பாய்களும், குங்குமங்களும் விரித்து, சற்றுப் பின்னால் ஒரு ஸ்டூலில் உட்காருவார்கள்.  இந்நிகழ்ச்சியில் காட்டமா ராஜு, பெத்திராஜூ போலுராஜு, கங்குராஜு, பெத்தமேவி, எர்ரண்ணா, பத்திரண்ணா, பாப்பவ்வா, கொன்றவ்வா, சிலுகா, எகோலம், பெத்தபுலி, சிறுதகண்டு, குக்கா, தோடேலு, கங்காதேவி போன்ற பல கதாபாத்திரங்கள் ஒரே இரவில் கதை சொல்வார்கள்.  கதை நிகழ்ச்சியில் அவர்களின் விருப்பம்.

  பொம்மலாட்டம் முடிவில், யாதவப் பெண் (வீட்டின் தலைவி) கங்கா தேவி உருவத்தை வெளியே எடுக்கும்போது போணம் சமைக்கிறாள்.  கங்கா தேவியின் முன் தேங்காய் உடைக்கப்பட்டு, அங்குள்ள பார்வையாளர்கள் அனைவரும் மஞ்சள் பூசப்பட்டுள்ளனர்.  பின்னர் அனைவரும் கங்கா தேவியின் மீது அக்கினிகளை தூவினர்.  பின்னர் மாண்டேச்சு தலைவர் கங்காதேவியை யாதவரின் வீட்டிற்கு அழைத்துச் சென்று மங்களம் பாடி, அரிசி, சோறு, ஆட்டுக்குட்டி அல்லது தாய் ஆடுகளை யாதவர்கள் ஏற்றுக்கொண்ட நுகத்திற்கு பலியிட்டார்;  கங்காதேவிக்கு புடவை, ரவிக்கை;  இறந்தவர் உண்ணும் கிண்ணம், கோப்பை, உடைகள், குழியான கடியம், தண்டகடியம், கோணபோகு (காதுகளில் அணியும் போகு) போன்றவற்றை எடுத்துக் கொள்கிறார்.

  இந்த யாதவர்களை நம்பி பிழைப்பு நடத்தும் மாண்டேச்சுக்கள் மிகவும் பின்தங்கிய நிலையில் உள்ளனர்.  அரசு அவர்களுக்கு எல்லா வகையிலும் துணை நிற்க வேண்டும்.

  - டாக்டர் ரங்கு ராஜா பாப்பையா

Mandechulas are professional folk singers. The claimants of the Yadavs.Each group of them

  The leader also has a copper plate (copper inscription) showing the right. These are us

  According to the description or according to the copper document with them, it is known that in the beginning they were the claimants and later became dependents. This is a special article about their service to folk culture.

  Every two or three years the herdsmen visit the houses of the Yadavas in the entitled village. There they tell stories and perform puppet shows as per the wishes of the Yadavas. In return a calf is taken from the Yadavas who have flocks of sheep. Get 'pogasatram' (temporary residence) from the clan head. One month's salary in a year from a Yadav who is old age, Purudu dowry if children are born in the Yadava family, marriage dowry if they grow up and death dowry if they die are the right. The Yadava elders from each Yadava family get a fixed amount. According to this, the Mandechulas are seen as our dependents. The Yadavas consider them as Adtivaris. But the Mandechus claim to be Yadava caste claimants. They simply go to the Yadava or Gollava and collect a fixed amount; 'Bali' is sprinkled on Yadav's flocks of goats and sheep. It is their belief that if this is done, these herds will grow.

  The Mandechus live in Old Warangal, Karimnagar, Nalgonda and Mahbubnagar districts of Telangana. Similarly, they are dealing with different names in different areas. Manda means a herd of sheep, goats and cows, Hechhu means growth. In common sense, they are called Mandechulas.

  Go to villages...

  The Mandechus go to the villages where they have rights and bring dolls to the house of the head of the caste. They put up tents or stay in temporary houses given by the Yadavs. They blow a musical instrument called 'Napira' to announce their arrival in the village. The next day they tell the story the Yadavas want with the consent of the caste chief. It is called 'Kulkatha' because it is the first story told for the Yadava caste. 'Polikatha' is told only after telling the Kulakatha. It means the story told before the sacrifice. In later days, puppet shows and stories are told.

  Stories are told with the accompaniment of percussion instruments. This drum is called 'Radaveera'. The instrumental contributors to these stories are also the Mandechulas. There is one main narrator, two co-narrators and four instrumentalists. A total of eight to ten people tell the story. Among the stories told by the Mandechus, the most important ones are Peddiraja's story, Kariyavula Ganguraju's story, Katamaraju's story, Erranna's story, Poluraju's story, Elanukaraju's story, Nalanukaraja's story, Adabidda Komravva's story, Papamma's story, Kambojaraja's story, Kanakataravatha, Bollavu's story are told for seven days. 15 days of Nellore battle story; Stories like Valaraju's story, Nalaraj's story, Nalamukkuraja's story, Siriperambur's story, Endiraju's Bangarraju's story, Sanyasamma's story, Shivamallikadevi's story are told for three days. And the story of Anjamma, the story of Amrasingumaraj, the story of Dhanasura Maraju, the story of Kamsamarthana, the story of Eragadpadu, the story of Raktakumarasamy, the story of the parrot, the story of Mallaiya the elephant, and the story of the five jasmine flowers are told in one day. In addition to these, the story of Yamandrika, the story of Prosenamaraju, the story of Ellamma, the story of Sindevi, the story of Mandodari, the story of Balichakravarti, the story of Nalachakravarti, the story of Suvarna Sundari, the story of Sarangadhar , the story of Basvanna, the story of Mandatha, the story of Valarasa Mallaya, the story of Satyaharishchandrama Raju, the story of Siridonda Maraju, the story of Donakonda Ganga. They also tell many stories like  Ganga Devi before telling the story

  "Sharanu Saranu is our mother Shambhavarani, Shambhavarani

  Saranu Judu Ma Kanna Thalli, Ganga Bhavani, Devi Bhavani''

  After saying this, Adi Ganapati is worshiped after taking shelter. While narrating the story, he tells many proverbs, anecdotes, jokes and makes the audience laugh and also gives a message.

  They narrate the story with musical instruments like radveera, jaggu chintaalas, big taalas, napira, kalla gajjelu. Before telling the story; Napira is blown in between. In some places cheetahs are also used in storytelling. In the stories told by the Mandechulas, men dress up as women and take part in the singing of the story. But in some places this is not the case. A pocket handkerchief is seen in the hand of the female costumer and in the hand of the male costumer anusula katta (copper, brass and silver anusulas are beaten with kanchari on a stick brought from the 'Boothankusa' or 'Jattiregu' tree). Assistant narrators, instrumentalists and assistants wear their own clothes and take part in the story performance.

  A Yadava householder who is not near the big house of the Yadavas, who tells the story, tells the story not near the house, or at the intersection of the four roads. In the stories told by them, the rich history of the Yadavs is revealed. The Yadavas learn and tell stories with historical themes, such as wars fought for cattle and kingdoms.

  short story

  After the herdsmen tell the story of the caste, the Yadavas sacrifice a sheep by leading them to 'gau' near their herd. They are taken near their herds and in the morning they put figures of Yadava caste deities around the herds and tell a story. Either the story of Katamaraju or the story of Ganga Devi is told as a story. Then one of the herdsmen bites the sheep's throat and walks around the flock, shedding blood. In that blood, saffron, turmeric, salavaili, wild lemon, sky plant, twelve lemons, twelve pumpkins, and one tree swimming together; Gosatti, Gundla Satti, Eruku Satti, Devil, Pisachi, Kamini sprinkle the sacrifice on the cow, cow, cow, sheep, goat and house without expecting anything. For such cow sacrifice, they take four to eight hundred rupees per herd and one sheep or goat as dowry.

  Puppet show

  Apart from telling stories and performing sacrifices, the Mandechus perform a puppet show when someone dies in the Yadav houses with the consent of the head of the house and praise the dead. These dolls are called basket dolls because they are placed in woven baskets made of bamboo stalks. They buy the toys made by Nakashi and store them in baskets. This exhibition of basket dolls starts at seven in the morning and ends at twelve in the afternoon. Before the start of this performance...mats and gongs are spread in the front porch of the house and sit on a stool a little behind. In this show there are many characters like Katama Raju, Peddiraju Poluraju, Ganguraju, Peddamevi, Erranna, Battiranna, Papavva, Konravva, Chiluka, Egolam, Peddapuli, Chirutagandu, Kukka, Todelu, Gangadevi etc.  On the same night they will tell the story of their choice in the story show.

  At the end of the puppet show, the Yadava woman (head of the house) cooks the Bonam while taking out the Ganga Goddess figure. A coconut is pounded in front of Ganga Devi and all the spectators there are covered with turmeric. Then everyone sprinkles akshintas on Ganga Devi. Later the Mandechu leader took Gangadevi into the Yadav's house and sang mangal and sacrificed rice, sorghum, lamb or mother sheep to the yoke accepted by the Yadav; Sari, blouse for Ganga Devi; The deceased takes the eating bowl, cup, clothes, hollow kadiam, dandakadiam, konakapogu (a pogu worn on the ears), etc.

  The Mandechus, who depend on these Yadavas for survival, are far behind. The government should support them in every way.

  - Dr. Rangu Raja Papaiah

మందెచ్చులవారు జానపద వృత్తిగాయకులు. యాదవకుల హక్కుదారులు.వీరిలో ప్రతి బృందం

నాయకునికీ హక్కును చూపించే తామ్రపత్రం (రాగిరేకు శాసనం) ఉంటుంది. వీరు మనకు

వివరించే విషయాన్ని బట్టి లేదా వీరి దగ్గర ఉన్న తామ్ర పత్రాన్ని బట్టి మొదట్లో వీరు హక్కుదార్లని, కాలక్రమేణా ఆశ్రితులని తెలుస్తున్నది. వీరు జానపద సంస్కృతికి చేస్తున్న సేవ గురించిన ప్రత్యేక వ్యాసం ఇది.

మందెచ్చులవారు ప్రతి రెండు లేదా మూడేండ్లకొకమారు హక్కుగల గ్రామంలోని యాదవుల ఇండ్లదగ్గరకు పోతారు. అక్కడ యాదవుల కోరిక మేరకు కథలు చెప్పి, బుట్టబొమ్మల ప్రదర్శన ఇస్తారు. ప్రతిఫలంగా గొర్లమంద గల యాదవుల నుండి లేగదూడను తీసుకుంటారు. కులపెద్ద నుండి 'పొగసత్రం' (తాత్కాలిక నివాసం) పొందుతారు. పాలేరుతనమున్న యాదవుని నుండి ఏడాదిలో ఒక నెల జీతం, యాదవ కుటుంబంలో పిల్లలు పుడితే పురుడు కట్నం, పెరిగితే పెండ్లి కట్నం, చస్తే చావుకట్నం వంటివి హక్కుగా పొందుతారు. ప్రతి యాదవ కుటుంబం నుండి యాదవకుల పెద్దలు నిర్ణయించిన మొత్తాన్ని పొందుతారు. దీనిని బట్టి మందెచ్చులవారు మనకు ఆశ్రితులుగా కనబడతారు. యాదవులు వీరిని అడ్తివారిగా భావిస్తారు. అయితే మందెచ్చులవారు మాత్రం తాము యాదవ కుల హక్కుదార్లుగా ప్రకటించుకుంటారు. వీరు కేవలం యాదవ లేక గొల్లవారి దగ్గరకు వెళ్లి నిర్ణయించిన మొత్తాన్ని వసూలుచేసుకుంటూ; యాదవుల మేకలు, గొర్రెల మందలపై 'బలి' చల్లుతారు. ఇట్లా చేస్తే ఈ మందలు వృద్ధి పొందుతాయనేది వారి నమ్మకం.

మందెచ్చులవారు తెలంగాణలోని పాత వరంగల్‌, కరీంనగర్‌, నల్లగొండ, మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లాల్లో నివసిస్తున్నారు. అట్లాగే వివిధ ప్రాంతాల్లో వివిధ పేర్లతో వ్యవహరించ బడుతున్నారు. మంద అంటే గొర్రెలు, మేకలు, ఆవుల మంద అనీ, హెచ్చు అంటే వృద్ధికావడమని అర్థం. సామాన్యార్థంలో వీరిని మందెచ్చుల అని వ్యవహరిస్తారు.

గ్రామాలకు పోయి...

మందెచ్చులవారు తమకు హక్కు గల గ్రామాలకు పోయి కుల పెద్ద ఇంట్లో బుట్టబొమ్మలు దించుతారు. గుడారాలు వేసుకొని, లేదా యాదవులు ఇచ్చిన తాత్కాలిక ఇండ్లలో ఉంటారు.తాము గ్రామానికి వచ్చినట్లు తెలియచేస్తూ 'నపీర' అనే వాయిద్య పరికరాన్ని ఊదుతారు. మరుసటి రోజున కుల పెద్ద అంగీకారం మేరకు యాదవులు కోరుకున్న కథను వీరు చెబుతారు. యాదవ కులం కోసం చెప్పే మొదటి కథ కాబట్టి దాన్ని 'కులకథ' అంటారు. కులకథను చెప్పిన తరువాతనే 'పొలికథ' చెబుతారు. అంటే బలి చల్లే ముందు చెప్పే కథన్నమాట. తరువాత రోజుల్లో బుట్టబొమ్మల ప్రదర్శన కాని, కథలు చెప్పడం కాని చేస్తారు.

డోలువాయిద్య సహకారంతో కథలు చెబుతారు. ఈ డోలును 'రడవీర' అంటారు. ఈ కథలకు వాయిద్య సహకారం అందించేవారు కూడా మందెచ్చులవారే ఉంటారు. ప్రధాన కథకుడు ఒకరు, సహ కథకులు ఇద్దరు, వంతలు లేక వాయిద్య సహకారం అందించేవారు నలుగురు ఉంటారు. మొత్తం మీద ఎనిమిది నుండి పదిమంది వరకు కథను చెబుతారు. మందెచ్చులు చెప్పే కథల్లో ముఖ్యమైనవి పెద్దిరాజు కథ, కరియావుల గంగురాజు కథ, కాటమరాజు కథ, ఎర్రన్న కథ, పోలురాజు కథ, ఎలనూకరాజు కథ, నలనూకరాజు కథ, ఆడబిడ్డ కొంరవ్వ కథ, పాపమ్మ కథ, కాంభోజరాజు కథ, కనకతారావథ, బొల్లావు కథ వంటి వాటిని మొత్తం ఏడు రోజులు చెబుతారు. నెల్లూరు యుద్ధం కథను 15 రోజులు; వలరాజు కథ, నలరాజు కథ, నలముక్కురాజు కథ, సిరిపెరంబుర్‌ కథ, ఎండిరాజు బంగార్రాజు కథ, సన్యాసమ్మ కథ, శివమల్లికాదేవి వంటి కథలను మూడు రోజులు చెబుతారు. ఇక అంజమ్మ కథ, అమ్రసింగుమరాజు కథ, ధనసూర మారాజు కథ, కంసమర్థన కథ, ఎరగడ్డపాడు కథ, రక్తకుమారసామి కథ, చిలుక కథ, ఏనుగు మల్లయ్య కథ, అయిదు మల్లెపూల కథలను ఒక్క రోజు చెబుతారు. వీటితోపాటు యమంద్రిక కథ, ప్రొసేనమారాజు కథ, ఎల్లమ్మ కథ, సిందేవి కథ, మాండోదరి కథ, బలిచక్రవర్తి కథ, నలచక్రవర్తి కథ, సువర్ణ సుందరి కథ, సారంగధరుని కథ, బస్వన్న కథ, మాందాత కథ, వలరాస మల్లయ్య కథ, సత్యహరిశ్చంద్రమా రాజు కథ, సిరిదొండ మారాజు కథ, దొనకొండ గంగ కథ వంటి అనేక కథలను కూడా వీరు చెబుతారు. కథ చెప్పడానికి ముందు గంగాదేవిని

''శరణు శరణు మా కన్నా తల్లి శంభావరాణి, శంభావరాణి

శరణు జూడు మా కన్నా తల్లీ, గంగాభవాని, దేవీ భవాని''

అంటూ శరణు వేడిన తరువాత ఆది గణపతిని తలుస్తారు. కథ చెప్పేటప్పుడు మధ్య మధ్య అనేక సామెతలు, పొడుపు కథలు, హాస్య కథలను చెబుతూ ప్రేక్షకులను నవ్విస్తూ, సందేశాన్ని కూడా ఇస్తుంటారు.

వీరు రడవీర, జగ్గు చిన్నతాళాలు, పెద్ద తాళాలు, నపీర, కాళ్ల గజ్జెలు వంటి వాయిద్య పరికరాలతో కథ చెబుతారు. కథ చెప్పడానికి ముందు; మధ్య మధ్యలోనూ నపీర ఊదుతారు. కొన్ని చోట్ల కథా ప్రదర్శనలో చిరుతలను కూడా ఉపయో గిస్తారు. మందెచ్చులవారు చెప్పే కథల్లో స్త్రీ వేషధారణను పురుషులే ధరించి కథాగానంలో పాల్గొంటారు. అయితే కొన్ని చోట్ల ఇట్లా ఉండదు. స్త్రీ వేషధారి చేతిలో జేబు రుమాలు, పురుషవేషధారి చేతిలో అనుసుల కట్టె (రాగి, ఇత్తడి, వెండి అనుసులు కంచరితో 'బూతంకూస', లేదా 'జట్టిరేగు' చెట్టు నుండి తెచ్చిన కర్రకు కొట్టిస్తారు) కనిపిస్తుంది. సహాయ కథకులు, వాద్యసహాయకులు, వంతలు తమకున్న దుస్తులనే ధరించి కథాప్రదర్శనలో పాల్గొంటారు.

యాదవుల పెద్ద ఇంటిదగ్గర కాని, కథ చెప్పించే యాదవ గృహస్థు ఇంటిదగ్గర కాని, లేక నాలుగు రోడ్ల కూడలిలో కాని కథ చెబుతారు. వీరు చెప్పే కథల్లో వస్తువు యాదవుల ఘన చరిత్రను చాటేదై ఉంటుంది. యాదవులు పశువుల కోసం, రాజ్యాల కోసం చేసిన యుద్ధాలు, చరిత్రకు సంబంధించిన ఇతివృత్తాలు గల కథలు నేర్చుకొని చెబుతుంటారు.

పొలికథ

మందెచ్చులవారు కుల కథ చెప్పిన తరువాత యాదవులు తమ మంద దగ్గర వీరి చేత గొర్రెను 'గావు' పట్టించి బలి చల్లించు కుంటారు. వారిని తమ మందల దగ్గరికి తీసుకుపోయి ఉదయం పూట మందల చుట్టూ యాదవ కులదేవతల బొమ్మలు పెట్టించి పొలికథను చెప్పిస్తారు. పొలికథగా కాటమరాజు కథను గాని లేక గంగాదేవి కథను కాని చెబుతారు. తరువాత మందెచ్చుల్లో ఒకరు గొర్రె గొంతును కొరుకుతూ మంద చుట్టూ తిరుగుతూ రక్తాన్ని పడతారు. ఆ రక్తంలో గడుక, పసుపు, సల్లవాయిలి, అడవి నిమ్మ, ఆకాశం మీది మొలక, పన్నెండు నిమ్మకాయలు, పన్నెండు గుమ్మడికాయలు, ఒక చెట్టు ఈతకల్లు మొత్తంగా కలిపి; గొసత్తి, గుండ్ల సత్తి, ఎరుకు సత్తి, దెయ్యం, పిశాచి, కామిని వంటివి ఏమీ ఆశించకుండా చేను, చులుక, గొడ్డు గోద, గొర్రె, మేక, ఇల్లు మీద బలి చల్లుకుంటారు. ఇట్లా గావు పట్టి బలి చల్లినందుకు వీరు ఒక మందకు నాలుగు నుండి ఎనిమిది వందల రూపాయలతోపాటు ఒక గొర్రెను లేక మేకను కట్నంగా తీసుకుంటారు.

బుట్టబొమ్మల ప్రదర్శన

మందెచ్చులవారు కథలు చెప్పడం, బలి చల్లడమే కాకుండా యాదవుల ఇండ్లలో ఎవరైనా చనిపోతే ఇంటిపెద్ద అంగీకారంతో బుట్టబొమ్మ ప్రదర్శన ఇచ్చి, చనిపోయిన వారిని స్మరిస్తూ స్తుతిస్తారు. వెదురు బొంగులను చీల్చి అల్లిన బుట్టల్లో ఈ బొమ్మలను ఉంచుతారు కాబట్టి వీటిని బుట్టబొమ్మలంటారు. నకాషివారు తయారుచేసిన బొమ్మలను వీరు కొనుక్కొచ్చి బుట్టల్లో భద్రపరుచుకుంటారు. ఈ బుట్ట బొమ్మల ప్రదర్శన ఉదయం ఏడు గంటలకు ప్రారంభమై మధ్యాహ్నం పన్నెండు గంటలకు ముగుస్తుంది. ఈ ప్రదర్శన ప్రారంభానికి ముందు... ఇంటిముందు వాకిలిలో చాపలు, గొంగళ్లు పరచి కొంచెం వెనుకవైపున పీటలు వేసుకుని కూర్చుని, మందెచ్చుల నాయకుడు ఒక్కో బొమ్మను పట్టుకొని ఎగిరిస్తూ, పాట పాడుతూ ఆ బొమ్మకు సంబంధించిన సంక్షిప్త కథను చెప్పి, ఆ బొమ్మను పరిచిన గొంగడి, చాపల మీద పెడతాడు. ఈ ప్రదర్శనలో కాటమ రాజు, పెద్దిరాజు పోలురాజు, గంగురాజు, పెద్దమదేవి, ఎర్రన్న, బత్తిరన్న, పాపవ్వ, కొంరవ్వ, చిలుక, ఎగోలం, పెద్దపులి, చిరుతగండు, కుక్క, తోడేలు, గంగాదేవి వంటి అనేక కథాపాత్రలు నూట యాభై నుంచి రెండొందల వరకు ఉంటాయి. అదే రోజు రాత్రి కథా ప్రదర్శనలో వారు కోరుకున్న కథను చెబుతారు.

బుట్టబొమ్మ ప్రదర్శనలో చివరన గంగా దేవి బొమ్మను తీసేటప్పుడు యాదవకుల స్త్రీ (ఇంటిపెద్ద) బోనం వండి తీసు కొస్తుంది. గంగాదేవి ముందు కొబ్బరికాయ కొట్టి అక్కడ ఉన్న ప్రేక్షకులందరికీ నుదుట పసుపుబొట్టు పెడుతుంది. తరువాత అందరూ గంగాదేవి మీద అక్షింతలు చల్లుతారు. తరువాత మందెచ్చు నాయకుడు గంగాదేవిని యాదవుని ఇంట్లోకి తీసుకుపోయి మంగళం పాడి త్యాగంగా వడ్లు, జొన్నలు, యాదవులు ఒప్పుకున్న కాడికి గొర్రెపిల్ల లేదా తల్లి గొర్రె; గంగాదేవికి చీర, రవిక; చనిపోయిన వ్యక్తి తిన్న గిన్నె, చెంబు, దుస్తులు, బోలు కడియం, దండకడియం, కొనకపోగు (చెవి కొసన ధరించే పోగు), వంటివి తీసుకుంటాడు.

ఇట్లా యాదవులను ఆశ్రయించి బతుకుతున్న మందెచ్చులవారు చాలా వెనుకబడి ఉన్నారు. వారిని ప్రభుత్వం అన్ని విధాలా ఆదుకోవాలి.

-డా.రంగు రాజ పాపయ్య